Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ xây dựng mô hình nhân giống, trồng và sơ chế cây ba kích, cà gai leo đạt tiêu chuẩn GACP-WHO tại tỉnh Bắc Giang
* Mục tiêu chung
Ứng dụng tiến bộ KH&CN để xây dựng vùng sản xuất dược liệu cây Ba kích, Cà gai leo đạt hiệu quả kinh tế cho người dân, phát triển mô hình nông - lâm kết hợp, bảo vệ sinh thái rừng bền vững tại tỉnh Bắc Giang.
* Mục tiêu cụ thể:
- Tiếp thu và làm chủ được các qui trình công nghệ trong trồng sơ chế Ba kích và Cà gai leo theo tiêu chuẩn GACP-WHO phù hợp với điều kiện của Bắc Giang.
- Xây dựng được mô hình vườn giống gốc: 0,5ha vườn cây mẹ ba kích; 0,5ha vườn cây mẹ cà gai leo.
- Xây dựng được vườn ươm giống ba kích, cà gai leo quy mô 1.000 m2.
- Xây dựng được mô hình trồng ba kích quy mô 25 ha; trồng cà gai leo quy mô 05 ha đạt tiêu chuẩn GACP-WHO.
- Xây dựng được mô hình sơ chế dược liệ đạt tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam.
- Đào tạo được 6 kỹ thuật viên cơ sở và tập huấn kỹ thuật cho 150 lượt người dân về trồng và chế biến dược liệu.
* Nội Dung
<ol>
<li><em>Nội dung 1: Chuyển giao và tiếp nhận làm chủ công nghệ nhân giống, trồng trọt và sơ chế dược liệu cà gai leo và ba kích <a name="_Toc498952807"></a></em></li>
</ol>
Chuyển giao và tiếp nhận quy trình công nghệ trồng 2 loại cây dược liệu ba kích và cà gai leo như sau:
- Quy trình 1: Kỹ thuật nhân giống ba kích.
- Quy trình 2: Kỹ thuật trồng ba kích.
- Quy trình 3: Kỹ thuật thu hái, sơ chế và bảo quản dược liệu ba kích.
- Quy trình 4: Kỹ thuật nhân giống cà gai leo.
- Quy trình 5: Kỹ thuật trồng cà gai leo.
- Quy trình 6: Kỹ thuật thu hái, sơ chế và bảo quản dược liệu cà gai leo.
<ol start="2">
<li>Nội dung 2: Điều tra khảo sát lựa chọn vùng sản xuất</li>
</ol>
- Khảo sát địa điểm triển khai dự án tại 2 huyện Sơn Động và Lục Nam.
- Tiến hành lấy mẫu đất, mẫu nước tưới tại diện tích đất dự kiến triển khai việc nhân giống, gây trồng, sản xuất 02 loài cây thuốc ba kích và cà gai leo. Trên cơ sở đó, xác định địa điểm xây dựng mô hình nhân giống, gây trồng, sản xuất 02 loài cây thuốc ứng yêu cầu ứng dụng quy trình sản xuất cây thuốc tốt đạt tiêu chuẩn GACP-WHO.
- Đất trồng phân tích 06 mẫu gồm 05 chỉ tiêu kim loại nặng và dư lượng thuốc BTVT.
- Nước phân tích 07 mẫu gồm 05 chỉ tiêu kim loại nặng và vi sinh vật.
<ol start="3">
<li>Nội dung 3: Xây dựng mô hình vườn giống gốc ba kích và cà gai leo</li>
</ol>
- Quy mô, địa điểm: Xây dựng mô hình vườn giống gốc ba kích và cà gai leo (mỗi loại 0,5ha), tại xã Nghĩa Phương, huyện Lục Nam.
- Tiêu chuẩn cây mẹ: Giống cây ba kích (<em>Morinda officinalis </em>How) và cây cà gai leo (<em>Solanum hainanense </em>Hance) đạt tiêu chuẩn giống gốc.
- Theo dõi tình hình sinh trưởng và phát triển của cây.
<em>4.Nội dung 4: Xây dựng</em> <em>mô hình vườn ươm giống ba kích</em> <em>và cà gai leo</em>
- Địa điểm: Xã Nghĩa Phương, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.
- Quy mô, địa điểm: Xây dựng mô hình vườn ươm giống ba kích và cà gai leo diện tích 1.000m2. Vườn ươm tại xã Nghĩa Phương, huyện Lục Nam. Vườn ươm theo phương pháp bán kiên cố, có hệ thống lưới đen điều chỉnh ánh sáng, có hệ thống tưới phun.
- Tiêu chuẩn cây giống: Cây đạt tiêu chuẩn xuất vườn; số lượng cây giống xuất vườn: 150.000 cây hom.
- Theo dõi tình hình sinh trưởng và phát triển của cây.
<ol start="5">
<li>Nội dung 5: Xây dựng mô hình</li>
</ol>
- Quy mô, địa điểm: Xây dựng mô hình trồng ba kích (<em>Morinda officinalis </em>How) với quy mô 25 ha tại các huyện Lục Nam và huyện Sơn Động. Trong đó:
+ Năm thứ nhất: 10 ha trồng cây 01 năm tuổi.
+ Năm tiếp theo: 15 ha trồng ba kích từ mô hình nhân giống đạt tiêu chuẩn GACP-WHO.
- Biện pháp kỹ thuật: Áp dụng theo quy trình kỹ thuật của Trung tâm Nghiên cứu trồng và Chế biến cây thuốc Hà Nội - Viện Dược liệu.
- Theo dõi tình hình sinh trưởng và phát triển của cây.
<ol start="6">
<li>Nội dung 6: Xây dựng mô hình trồng cây cà gai leo</li>
</ol>
- Quy mô, địa điểm: Xây dựng mô hình trồng cây cà gai leo (Solanum hainanense Hance) cây giống từ mô hình nhân giống đạt tiêu chuẩn GACP-WHO, với quy mô 5ha, tại huyện Lục Nam và huyện Sơn Động. Năng suất dự kiến: 4-4,5 tấn/ha.
- Biện pháp kỹ thuật: Áp dụng theo quy trình kỹ thuật của Trung tâm Nghiên cứu trồng và Chế biến cây thuốc Hà Nội - Viện Dược liệu.
- Theo dõi tình hình sinh trưởng và phát triển của cây.
<ol start="7">
<li><em> Nội dung 7: Xây dựng mô hình sơ chế dược liệu </em></li>
</ol>
- Quy mô, địa điểm: Xây dựng mô hình sơ chế các sản phẩm dược liệu (ba kích, cà gai leo). Máy 01 máy sấy dược liệu, công suất 1.500kg/ngày. Địa điểm tại xã Nghĩa Phương (Lục Nam).
<ol start="8">
<li><em> Nội dung 8: Đào tạo kỹ thuật viên, tập huấn và hội thảo khoa học</em></li>
</ol>
- Đào tạo 6 kỹ thuật viên về phương pháp trồng, chăm sóc, chế biến và bảo quản các sản phẩm của 02 loài dược liệu ba kích và cà gai leo.
- Tập huấn cho 150 lượt người dân về kỹ thuật nhân giống, trồng trọt, chế biến và bảo quản sản phẩm dược liệu ba kích và cà gai leo